Dlaczego jesteśmy podatni na dezinformację i jak z nią walczyć: wyniki najnowszych badań

Dlaczego jesteśmy podatni na dezinformację i jak z nią walczyć? W dobie powszechnego dostępu do internetu i mediów społecznościowych problem dezinformacji medycznej staje się coraz bardziej niebezpieczny. W odpowiedzi na to wyzwanie powstał Projekt „MEDfake: Budowanie zaufania do szczepień ochronnych z wykorzystaniem najnowszych narzędzi komunikacji i wpływu społecznego”. Poniżej przedstawiamy istotne wnioski płynące z realizacji zadania 6. Projektu, w ramach którego badaczki i badacze z Akademii Leona Koźmińskiego przeprowadzili wystawę interaktywną z badaniem laboratoryjnym w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. 

Cele badania
Dezinformacja, w tym szczególnie dotycząca zdrowia publicznego, stanowi poważne zagrożenie dla społeczeństwa. Wpływa ona na nasze decyzje zdrowotne, postawy wobec szczepień i może prowadzić do wybuchów epidemii. Badania przeprowadzone w ramach zadania 6 miały na celu zrozumienie, jak ludzie różnią się w zdolności do rozpoznawania fałszywych informacji i jakie interwencje mogą pomóc w ich identyfikacji.

Metoda badawcza
Badanie zostało przeprowadzone przez badaczki i badaczy z Akademii Leona Koźmińskiego w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie i obejmowało zarówno wystawę interaktywną, jak i eksperymenty laboratoryjne. Uczestnicy byli poddawani różnym interwencjom, takim jak prebunking (przygotowanie na dezinformację), debunking (korygowanie dezinformacji) oraz debunking z alternatywną narracją. Badaczki i badacze z Akademii Leona Koźmińskiego przeanalizowali również wpływ emocjonalnego tonu wiadomości na ich przyswajanie.

Kluczowe wnioski z badania

1. Różnice indywidualne: Zdolność do rozpoznawania dezinformacji zależy od wielu czynników, takich jak poziom refleksyjności poznawczej, heurystyki poznawcze i postrzeganie świata. Osoby, które postrzegają świat jako bardziej zagrażający, mają większe trudności w rozpoznawaniu fałszywych informacji.
2. Skuteczność interwencji: Najskuteczniejszą metodą interwencji była strategia debunking z alternatywną narracją. Uczestnicy, którzy otrzymali nie tylko korektę, ale również wyjaśnienie, dlaczego dana informacja była fałszywa, radzili sobie lepiej w rozpoznawaniu dezinformacji w kolejnych etapach badania od użytkowników z pozostałych grup interwencyjnych.
3. Rola emocji: Informacje o negatywnym sentymencie były łatwiej rozpoznawane jako fałszywe. Eksponowanie uczestników na negatywnie nacechowane treści może zwiększać ich czujność wobec dezinformacji.

Rekomendacje

1. Edukacja medialna: Wprowadzenie programów edukacyjnych, które zwiększają świadomość na temat dezinformacji, szczególnie w obszarze zdrowia publicznego i klimatu. Ludzie powinni być wyczuleni na techniki manipulacyjne i uczeni krytycznego myślenia.
2. Używanie różnych form interwencji: W zależności od tematu, różne podejścia mogą być bardziej skuteczne. W przypadku zdrowia publicznego ważne jest tworzenie negatywnego sentymentu wokół fałszywych informacji.
3. Wykorzystanie kryzysów do edukacji: Kryzysy, takie jak pandemia COVID-19, mogą być okazją do zwiększenia odporności społecznej na dezinformację. Edukacja podczas takich wydarzeń i na ich przykładzie może być bardziej efektywna.

Dezinformacja jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego i stabilności społecznej. Badania pokazują, że skuteczne strategie rozpoznawania i zwalczania fałszywych informacji muszą uwzględniać różnice indywidualne oraz emocjonalny kontekst wiadomości. Edukacja i świadome korzystanie z mediów społecznościowych są kluczowe w walce z dezinformacją.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej nt. badania interaktywnego przeprowadzonego przez badaczki i badaczy z Akademii Leona Koźmińskiego przeczytaj raport, który znajduje się TUTAJ.